Het oog

Het oog is een bolvormig orgaan dat in de oogkas vast zit aan zes oogspieren. Deze zorgen er voor dat het oog draait naar de kant die de persoon op wil kijken. Ook zorgen de oogspieren voor samenwerking tussen beide ogen. Door deze samenwerking is het mogelijk om diepte te zien.

Het oog is uit verschillende onderdelen opgebouwd. Aan de voorzijde van het oog bevindt zich de cornea, ook wel het hoornvlies genoemd. Dit is het doorzichtig heldere vlies voor de iris. Op het hoornvlies ligt een laagje traanvocht om het hoornvlies gezond te houden en als een soort smeermiddel. Ook zorgt het laagje traanvocht ervoor dat je scherp kan zien. Rondom het hoornvlies bevindt zich het oogwit en de conjunctiva. De conjunctiva is een slijmvlies waar veel bloedvaten doorheen lopen.. Bij irritatie of een ontsteking aan het oog worden de bloedvaten in de conjunctiva beter zichtbaar en ziet het oog er rood uit.  Het oogwit dat achter de conjunctiva ligt is de stevige buitenkant van het oog. 

Binnen in het oog is de iris, ook wel het regenboogvlies genoemd, zichtbaar. Deze kan verschillende kleuren hebben, variërend van blauw tot bruin en zelfs een groene tint. In het midden van het regenboogvlies zit een opening (de pupil) waardoor licht het oog binnen komt. Doordat de spieren van het regenboogvlies samentrekken wordt de pupilopening groter of kleiner. Hierdoor komt er dus meer of minder licht in het oog. Direct achter de iris bevindt zich de ooglens. Spieren aan de rand van de lens kunnen de lens boller trekken. Waardoor je dichtbij scherp kan zien. Dit noemen we accommodatie. Naarmate je ouder wordt kan de lens troebel worden en het zicht slechter worden. Dit noemen we staar. Achter de ooglens zit de vulling van het oog: het glasachtig lichaam. Het glasachtig lichaam is een heldere gelei die zorgt dat het oog zijn vorm behoud. Daarnaast wordt er constant vocht in het oog aangemaakt en weer afgevoerd om het oog op spanning te houden en zijn vorm te laten behouden.

De achterzijde van het oog is bedekt met het netvlies. In deze laag zitten de fotoreceptoren. Dit zijn de kegeltjes en staafjes. De fotoreceptoren zetten licht om in elektrische signalen die via de oogzenuw naar de hersenen worden gestuurd.  De signalen worden naar de achterzijde van de hersenen gestuurd, waar de visuele cortex zit. In de visuele cortex wordt het uiteindelijke beeld dat we om ons heen waarnemen gevormd. 

Afwijkingen of ziektes van deze oog structuren kunnen vaak tot slechter zicht leiden. Een afwijking van het hoornvlies, zoals een litteken, maakt het hoornvlies troebel op die specifieke plek. Lichtstralen kunnen daar niet doorheen of worden verstrooid wat het zicht belemmerd. Dit gebeurt ook bij een vertroebeling van de ooglens wat we staar noemen. Wanneer dit hinderlijk is kan de lens vervangen worden tijdens een operatie. Tijdens de operatie wordt de troebele ooglens vervangen door een heldere kunstlens van kunststof. 

Bij problemen met de aanmaak of afvoer van het vocht dat in het oog wordt aangemaakt kan de druk in het oog oplopen. Dit kan leiden tot schade aan de oogzenuw en wordt glaucoom genoemd. Vaak zijn er geen klachten van een kleine oogdruk stijging. Klachten bij een hoge oogdruk kunnen misselijkheid en pijn zijn. Glaucoom kan leiden tot gezichtsvelduitval en in ernstige gevallen tot koker visie. 

Afwijkingen in het netvlies kunnen ervoor zorgen dat de fotoreceptoren niet meer goed werken of dat de elektrische signalen niet verstuurd kunnen worden. Als de afwijking in het centrale deel van het netvlies (waar je het scherpst ziet) zit dit leiden tot slechter zicht. Dit kan klachten geven zoals vervormingen, een donkere vlek of wazig beeld. Problemen van de oogzenuw kunnen ook tot slechter zicht leiden. De elektrische signalen komen dan niet meer goed aan in de hersenen. 

Ten slotte als één of meerdere oogspieren niet goed werkt zal het zicht niet waziger worden. Als één of meerdere oogspieren niet goed werken kunnen de ogen niet goed samenwerken. Dit kan tot klachten leiden zoals scheelzien of dubbelzien.